دکتر احمد فاطمی نژاد در گفت‌وگو با ایسنا به بررسی مشکلات میان ایران و برخی از کشورهای همسایه پرداخت و اظهار کرد: بخشی از مشکلات ما با تعدادی از همسایگانمان، به خصوص همسایگانی مانند ترکیه، عراق، پاکستان و امارات که ما با آنان رابطه تجاری داریم، برمی‌گردد به تحریم‌های شدیدی که علیه کشور ما وجود دارد. طبیعتا روی کار آمدن دولت بایدن بر وضعیت تحریم‌ها تاثیر خواهد گذاشت. 

وی افزود: به طبع اگر این تحریم‌ها کاهش پیدا کند، بخشی از مشکلات ما در رابطه با کشورهای همسایه‌مان برطرف خواهد شد و نارضایتی‌های موجود کاهش پیدا می‌کند. در حال حاضر به عنوان مثال یکی از مشکلات اصلی ما با عراق، بلوکه بودن درآمدهای صادراتی ما در این کشور است. مسلما این یک چالش برای سیاست خارجه ما محسوب می‌شود. در مورد ترکیه نیز تحریم‌های فزاینده، بر روابط ما با این کشور تاثیر گذاشته است. ما از 10 سال پیش با ترکیه برنامه‌ریزی کرده‌ایم که میزان تجارت دوجانبه را به حدود 30 میلیارد دلار برسانیم، درحالیکه تحریم‌ها کلا این برنامه را از ریل خارج کرد. طبیعی است تغییر در وضعیت تحریم‌ها، بر این موارد نیز تاثیرگذار خواهد بود. 

عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه در بین تمامی کشورهای جهان، افغانستان، عراق و ترکیه جزو 10 کشور اول شریک تجاری ما هستند، خاطرنشان کرد: در مورد امارات نیز همین‌طور است. این کشور عملا پنجره ارتباط کشور ما با جهان خارج است و بسیاری از صادرات و واردات ما از این مسیر در حال انجام است. بنابراین طبیعتا پس از روی کار آمدن بایدن، چنانچه تحریم‌ها کاهش یابد، می‌تواند نقطه مثبتی در رابطه بین ما و تعدادی از شرکای تجاری منطقه‌ای ما باشد. 

فاطمی‌نژاد همچنین مسائل استراتژیک را دومین عامل بروز مشکلات بین ایران و کشورهای همسایه دانست و عنوان کرد: مثلا ما طی 40 سال اخیر، کمابیش با دولت عربستان مشکلاتی داشته‌ایم، اما طبق یک فرضیه نسبتا قوی، یکی از دلایلی که باعث افزایش تنش‌ها بین ما و عربستان و بحرین شد، این بود که عربستان تمایلی به حل مشکلات بین ما و آمریکا ندارد. عربستان در صورت حل اختلافات بین ایران و ایالات متحده، مواضع خود را ضعیف شده می‌بیند و سعی می‌کند با یک سیاست تهاجمی با ایران در منطقه مقابله کند. 

وی ادامه داد: از این منظر می‌توان گفت شاید آمدن بایدن تغییری ایجاد نکند و حتی به تشدید تنش‌ها منجر شود، یعنی ممکن است در منطقه و در حوزه‌هایی که بین منافع ما و منافع عربستان درگیری وجود دارد، تنش‌ها افزایش یابد. اما در خصوص سایر کشورهای همسایه مانند ترکمنستان، آذربایجان و ارمنستان شاید آمدن بایدن خیلی تاثیر خاصی بر ارتباط بین ما و آنان نداشته باشد، چون نوع روابط ما با این کشورهای آن‌قدری گسترده نیست که دولت آمریکا بر آن تاثیرگذار باشد. حتی در شرایط تحریم هم آمریکا به نوعی از سطح روابط ما با این کشورها چشم‌پوشی می‌کند؛ چراکه تاثیر چندانی بر روی تحولات منطقه ندارد. 

این استاد دانشگاه بیان کرد: بنابراین در حالت کلی می‌توان گفت در مورد کشورهایی که جزو شرکای تجاری برجسته ما محسوب می‌شوند، آمدن بایدن و همچنین بازنگری در سیاست‌های داخلی کشورمان، می‌تواند منجر به شکل‌گیری یک فضای باز و بهبود شرایط شود. در رابطه با کشورهایی مانند عربستان که نگران تقویت موضع ایران و به دردسر افتادن خود هستند اما روی کار آمدن باید می‌تواند باعث تشدید اختلافات بین ما و آنان شود. رابطه ما با کشورهای دسته سوم، یعنی کشورهایی که رابطه بین ما و آنان ربطی به آمریکا ندارد نیز همچنان مانند گذشته ادامه خواهد داشت. هزینه زندگی در ترکیه به دلار 

منبع